ବ୍ରିକ୍ସ ମୁଦ୍ରାର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍‌ଥାନ ଏବଂ ଡଲାରର ମୃତ୍ୟୁ

ବ୍ରିକ୍ସ ମଧ୍ୟରେ ରୁଷ-ଭାରତ-ଚୀନ୍ (ଆରଆଇସି) ଏକ ବହୁଧ୍ରୁବୀୟ କ୍ରମ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ନେଇ ଆଲୋଚନା କରୁଛନ୍ତି। ଶକ୍ତି ଚୁକ୍ତି, ସାମରିକ ସହଯୋଗ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ପୁନର୍ଜୀବନ ମାଧ୍ୟମରେ ଋଷ ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ସହ ଚୀନ୍ ଏବଂ ଭାରତ ସହିତ ସମ୍ପର୍କକୁ ମଜଭୁତ କରିବାରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରୁଛି। ଉଦାହରଣ ସ୍ବରୂପ ୟୁକ୍ରେନ ବିବାଦ ପରେ ଏସିଆ ପ୍ରତି ରୁଷର ଆକର୍ଷଣ ବଢ଼ିଛି। ଋଷ ଜାପାନ ସାଗରରେ ମିଳିତ ସାମରିକ ଅଭ୍ୟାସ ସମେତ ଚୀନ୍ ସହିତ ‘ସୀମା ନାହିଁ’ ସହଭାଗିତାକୁ ଗଭୀର କରିଛି। ପଶ୍ଚିମା ଚାପ ସତ୍ତ୍ୱେ ଋଷ ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ବିବାଦରେ ଭାରତକୁ ସମର୍ଥନ କରିଛି, ଯାହାକି ବ୍ରିକ୍ସର ଏକତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ଏକ ଉଦାହରଣ।

ସଂକ୍ଷେପରେ:

ଦେଶ ନୁହେଁ, ସଂଗଠନ ସାମର୍ଥରେ ବିଶ୍ବ
ବିଶ୍ବ ଜିଡ଼ିିପିରେ ବ୍ରିକ୍ସର ଅଂଶ ୩୫%ରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ବ
ଭାରତର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର, ଜନସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ସମ୍ବଳ ବଢ଼ୁଛି
ଭାରତ ଓ ଚୀନ ପ୍ରତି କୋହଳ ଋଷ

ରିପୋର୍ଟ: ଦେବେନ ପଟେଲ

ବିଗତ କିଛି ମାସର ବିଶ୍ବ ରାଜନୈତିକ ଗତିବିଧି ବିଶ୍ବ ଶକ୍ତି ସନ୍ତୁଳନରେ ଏକ ବଡ଼ ଧରଣର ପରିବର୍ତ୍ତନର ସଙ୍କେତ ଦେଉଛି। ଶୀତଳ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ପଶ୍ଚିମ ପ୍ରଧାନ ଏକଧ୍ରୁବୀୟ ଶକ୍ତିପୁଞ୍ଜ ଏବେ ବହୁଧ୍ରୁବୀୟ ବିଶ୍ୱକୁ ଗତି କରୁଛି। ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ମୁଖ୍ୟତଃ ଅର୍ଥନୈତିକ ପୁନଃ ସଂରକ୍ଷଣ, ଭୂରାଜନୈତିକ ଗତିବିଧି ଏବଂ ଉଦୀୟମାନ ଶକ୍ତି ମଧ୍ୟରେ କୂଟନୈତିକ ସହଭାଗିତା ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ। ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନର କେନ୍ଦ୍ରରେ ବ୍ରିକ୍ସ (ବ୍ରାଜିଲ, ରୁଷ, ଭାରତ, ଚୀନ୍, ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା, ଇଜିପ୍ଟ, ଇଥିଓପିଆ, ଇରାନ ଏବଂ ୟୁଏଇ)ର ଉତ୍ଥାନ ରହିଛି। ବ୍ରିକ୍ସ ଦେଶ ସମୂହ ଏବେ ସିଧାସଳଖ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଜି-୭ (କାନାଡା, ଫ୍ରାନ୍ସ, ଜର୍ମାନୀ, ଇଟାଲୀ, ଜାପାନ, ୟୁକେ ଏବଂ ଆମେରିକା)ର ପ୍ରାଧାନ୍ୟକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଛି। ସାମ୍ପ୍ରତିକ ବିଶ୍ଳେଷଣ ଅନୁଯାୟୀ, କ୍ରୟଶକ୍ତି ସମତା (ପିପିପି) ଦୃଷ୍ଟିରୁ, ବିଶ୍ୱ ଜିଡିପିରେ ବ୍ରିକ୍ସ ଦେଶଗୁଡ଼ିକର ଅଂଶ ବର୍ତ୍ତମାନ ପ୍ରାୟ ୩୫-୪୦.୭% ରହିଛି। ଏହାର ବିପରୀତ ଜି-୭ରେ ଏହା ୨୮-୩୦% ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ହୋଇଯାଇଛି।

ବିଶ୍ବର ଦୁଇ ପ୍ରମୁଖ ସଂଗଠନ ଜି-୭ ଏବଂ ବ୍ରିକ୍ସ ମଧ୍ୟରେ ସଂପ୍ରତି ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦ୍ବିତା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଛି। ଶୀତଳ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଋଷ ଭାଗ ଭାଗ ହୋଇଯିବା ସହ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇ ପଡ଼ିଛି। ତେଣୁ ଦୀର୍ଘ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଆମେରିକା ତାର ରାଜ୍‌ ଚଳାଇ ଆସୁଛି। ତେବେ ସାଂପ୍ରତିକ ସମୟରେ ଏସୀୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ନେତୃତ୍ବ ରହିଯିବା ପରେ ବ୍ରିକ୍ସ ସଂଗଠନ ସବଳ ହେବାରେ ଲାଗିଛି। ମୁଖ୍ୟତଃ ଭାରତରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି, ଚୀନରେ ଜିନ୍‍ପିଙ୍ଗ, ଋଷର ଭ୍ଲାଦିମିର ପୁଟିନ, ଜାପାନରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସିଗେରୁ ଇଷିବା ସଂପ୍ରତି ବିଶ୍ବକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଛନ୍ତି।

ଏହା ଏକ ଐତିହାସିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ, କାରଣ ଚୀନ୍ ଏବଂ ଭାରତ ଭଳି ଦେଶରେ ବୃହତ୍ ଜନସଂଖ୍ୟା, ସମ୍ବଳ ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ଭଳି କାରଣ ଯୋଗୁଁ ଜିଡିପିରେ ଦ୍ରୁତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଛି। ଗୋଷ୍ଠୀ ବିଶ୍ୱ ଜିଡିପିରେ ଅଂଶ (ପିପିପି) -୨୦୨୫ର ଆକଳନ ଅନୁଯାୟୀ ଜିଡ଼ିପିରେ ପ୍ରମୁଖ ଯୋଗଦାନକାରୀ

ବ୍ରିକ୍ସ ଦେଶ ସମୂହ

୩୫-୪୦.୭%

ଚୀନ୍ (୧୯-୨୨%),

ଭାରତ (୭-୮%),

ରୁଷ (୩-୪%)

ଜି୭ ଦେଶ ସମୂହ

୨୮-୩୦%

ଆମେରିକା (୧୫-୧୬%),

ଜାପାନ (୪-୫%),

ଜର୍ମାନୀ (୩-୪%)

ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ଯେ ୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା ବ୍ରିକ୍ସ ଦେଶ ବିଶ୍ବ ଜିଡିପିର ୫୦% ପହଞ୍ଚିପାରେ, ଯେତେବେଳେ ଜି୭ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଭାବରେ ସ୍ଥିର କିମ୍ବା ହ୍ରାସ ପାଇବ।

ପ୍ରମୁଖ ଆମେରିକୀୟ ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞ ରିଚାର୍ଡ ଓଲଫ୍ ଏହାକୁ ଏକ ‘ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥନୀତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ‘ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ଏବଂ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ବିକଳ୍ପ ଭାବରେ ବ୍ରିକ୍ସର ସମନ୍ବୟକୁ ଦେଖନ୍ତି। ପୁଟିନ ମଧ୍ୟ ଏହି କଥାକୁ ଦୋହରାଇଛନ୍ତି। ସେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ବ୍ରିକ୍ସ ଭବିଷ୍ୟତରେ ବିଶ୍ୱ ଜିଡିପି ଅଭିବୃଦ୍ଧିରେ ଏକ ବୃହତ୍ ଅଂଶ ସୃଷ୍ଟି କରିବ।

ବାଣିଜ୍ୟ ଗତିଶୀଳତା:

ବ୍ରିକ୍ସ ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ଦ୍ରୁତ ବାଣିଜ୍ୟିକ କାରବାର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ତେଣୁ ଏହି ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ବାଣିଜ୍ୟ ବିକଳ୍ପ ବ୍ରିକ୍ସ ମୁଦ୍ରା ପ୍ରଚଳନକୁ ଡଲାର ପାଇଁ ଏକ ଚେତାବନୀ ସଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଛି। ବ୍ରିକ୍ସ ମୁଦ୍ରା ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳତା ହ୍ରାସ କରିବ। ଆମେରିକାର ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସତ୍ତ୍ୱେ ଭାରତର ରୁଷୀୟ ତୈଳ କ୍ରୟ ଏହି ଅବମାନନାକୁ ଏ ଦିଗରେ ଏକ ବଡ଼ ପଦକ୍ଷେପ ରୂପେ ଦେଖାଯାଉଛି।

ଶକ୍ତି ଏବଂ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ:

ବ୍ରିକ୍ସ ଦେଶ ସମୂହର କେତେକ ସୁବିଧା ରହିଛି। ଯେଭଳିକି ଯୁବ ଜନସଂଖ୍ୟା (ଯଥା-ଭାରତ), ସମ୍ପଦର ସମୃଦ୍ଧି (ଯଥା-ରୁଷୀୟ ଶକ୍ତି, ବ୍ରାଜିଲୀୟ ଖଣିଜ ସମ୍ପଦ) ଏବଂ ଦ୍ରୁତ ସହରୀକରଣ। ୨୦୨୫ ପାଇଁ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପୂର୍ବାନୁମାନ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତ (୭%), ଚୀନ୍ (୪.୮%) ଏବଂ ରୁଷ (୩.୬%) ପରି ବ୍ରିକ୍ସ ସଦସ୍ୟମାନେ ଜି୭ ହାରାହାରି (ଆମେରିକା ୨.୮%, ଜର୍ମାନୀ ୦%, ଜାପାନ ୦.୩%) ଭାବେ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଘଟୁଛି। ତେବେ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ମତଭେଦ (ଯଥା, ଚୀନ୍ ସହିତ ଭାରତର ସୀମା ଉତ୍ତେଜନା) ଏବଂ ସମନ୍ୱୟ ସମସ୍ୟା ଏକୀକୃତ କାର୍ଯ୍ୟରେ କିଛିଟା ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିବ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି।

ସେହିପରି ଜି୭ ଦେଶସମୂହର କେତେକ ସୁବିଧା ରହିଛି। ଯେପରିକି ଉନ୍ନତ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ବିକାଶ, ସ୍ଥିର ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଏବଂ ମୁଣ୍ଡପିଛା ଉଚ୍ଚ ଜିଡିପି ( ବ୍ରିକ୍ସର ୮, ୭୫୫ ବନାମ ଜି-୭ର ୫୯, ୨୦୦ ଡଲାର)।

ଭୌଗୋଳିକ ରାଜନୈତିକ ପୁନର୍ଗଠନ:

ବ୍ରିକ୍ସର ସାମ୍ପ୍ରତିକ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱ ଶାସନ ପୁନର୍ଗଠନ ଦିଗରେ ଏକ ସକ୍ରିୟ ପଦକ୍ଷେପ, ଯାହା ଆମେରିକା ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ଏକଧ୍ରୁବୀୟ କ୍ରମରେ ନିରାଶ ହୋଇଥିବା ଦେଶଗୁଡ଼ିକୁ ଏକତ୍ର କରୁଛି। ଏହି ଗୋଷ୍ଠୀ ବର୍ତ୍ତମାନ ବିଶ୍ୱ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୪୫% ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରୁଛି ଏବଂ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଏବଂ ଆଇଏମଏଫ/ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟାଙ୍କ ଭଳି ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକୁ ମୁକାବିଲା କରି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥାଏ। ବ୍ରିକ୍ସ ମଧ୍ୟରେ ରୁଷ-ଭାରତ-ଚୀନ୍ (ଆରଆଇସି) ଏକ ବହୁଧ୍ରୁବୀୟ କ୍ରମ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ନେଇ ଆଲୋଚନା କରୁଛନ୍ତି। ଶକ୍ତି ଚୁକ୍ତି, ସାମରିକ ସହଯୋଗ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ପୁନର୍ଜୀବନ ମାଧ୍ୟମରେ ଋଷ ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ସହ ଚୀନ୍ ଏବଂ ଭାରତ ସହିତ ସମ୍ପର୍କକୁ ମଜଭୁତ କରିବାରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରୁଛି। ଉଦାହରଣ ସ୍ବରୂପ ୟୁକ୍ରେନ ବିବାଦ ପରେ ଏସିଆ ପ୍ରତି ରୁଷର ଆକର୍ଷଣ ବଢ଼ିଛି। ଋଷ ଜାପାନ ସାଗରରେ ମିଳିତ ସାମରିକ ଅଭ୍ୟାସ ସମେତ ଚୀନ୍ ସହିତ ‘ସୀମା ନାହିଁ’ ସହଭାଗିତାକୁ ଗଭୀର କରିଛି। ପଶ୍ଚିମା ଚାପ ସତ୍ତ୍ୱେ ଋଷ ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ବିବାଦରେ ଭାରତକୁ ସମର୍ଥନ କରିଛି, ଯାହାକି ବ୍ରିକ୍ସର ଏକତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ଏକ ଉଦାହରଣ।

ପ୍ରମୁଖ ଦେଶ ସମ୍ପର୍କ:

ଋଷର ସମର୍ଥନ ସହିତ ଚୀନ୍, ଭାରତ ଏବଂ ଜାପାନ ନିକଟତର ହେବା ଦୃଷ୍ଟିପାତ ଯୋଗ୍ୟ। ଯେତେବେଳେ ଚୀନ୍-ଭାରତ ସମ୍ପର୍କ ଉଷ୍ମ ହେଉଛି ଏବଂ ଭାରତ-ଜାପାନ ସମ୍ପର୍କ ମଜଭୁତ ହେଉଛି। ସେହିପରି ଜାପାନ ଚୀନ୍ ଏବଂ ରୁଷ ପ୍ରତି ସତର୍କ ରହିଛି। ଜାପାନ ଚୀନ୍ କିମ୍ବା ରୁଷର ନିକଟତର ହେବାକୁ ଚାହୁଁନାହିଁ; ଏହା ପୁରୁଣା ଜନସଂଖ୍ୟାର ମୁକାବିଲା କରିବା ଏବଂ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସୁଯୋଗ ଖୋଜିବା ପାଇଁ ଭାରତରେ ନିବେଶକୁ ତିନିଗୁଣ କରୁଛି। ରୁଷ-ଚୀନ୍ ସହିତ ମିଳିତ ସାମରିକ ଅଭ୍ୟାସ (ଯଥା, ମିଳିତ ସାଗର-୨୦୨୫) ଟୋକିଓର ଚିନ୍ତା ବଢ଼ାଇଥାଏ। ଏହା ବଦଳରେ, ଜାପାନ କ୍ୱାଡ୍ ମେଣ୍ଟ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଉଛି।

ଚୀନ୍-ଭାରତ ସମ୍ପର୍କ:

ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ସୀମା ଉତ୍ତେଜନା (ଯଥା, ଲଦାଖ ସ୍ଥିତି) ପରେ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥିର ହେଉଛି। ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ସମ୍ପ୍ରତି ଚୀନ୍ ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ୱାଙ୍ଗ ୟିଙ୍କ ସହ ସାକ୍ଷାତ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ଜୋର ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ମତଭେଦ ବିବାଦରେ ପରିଣତ ହେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ମୋଦି ଏକ ବହୁଧ୍ରୁବୀୟ ଏସିଆ ପାଇଁ ଘନିଷ୍ଠ ଭାରତ-ଚୀନ୍ ସମ୍ପର୍କକୁ ‘ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ’ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ଯାହା ଆମେରିକାର ଶୁଳ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ସ୍ଥିର କରିପାରିବ।

ମୋଦିଙ୍କ ଅଗଷ୍ଟ ୨୯-୩୦, ୨୦୨୫ ଜାପାନ ଗସ୍ତ ସମୟରେ ନେତାମାନେ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ସହଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି କରିବା, ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଏବଂ ଆଗାମୀ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଭାରତରେ ଜାପାନୀ ନିବେଶକୁ ୧୦ ଟ୍ରିଲିୟନ୍‌ ୟେନ (୬୮ ବିଲିୟନ ଡଲାର) କରିବାକୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଥିଲେ। ୨୦୨୫କୁ ଭାରତ-ଜାପାନ ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବର୍ଷ ଭାବରେ ନାମିତ କରାଯାଇଛି।

ଋଷ ସମର୍ଥନ:

ରୁଷ ସକ୍ରିୟ ଭାବରେ ଚୀନ୍ ଏବଂ ଭାରତକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଛି। ପୁଟିନ ମୋଦି ଏବଂ ସି ଜିନପିଙ୍ଗଙ୍କ ସହିତ ଚୀନ୍‌ରେ (ଅଗଷ୍ଟ ୩୧ - ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧, ୨୦୨୫) ଏସସିଓ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ଯୋଗଦେଇଛନ୍ତି। ଏଥିରେ ଚୀନ୍‌ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଏବଂ ଭାରତ-ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ରଣନୈତିକ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ ପରିଚାଳନା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ତଥାପି ରୁଷ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚୀନ୍‌-ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ ବିବାଦରେ ଫସିବା ଏଡ଼ାଇ ଚାଲିଛି।

ମୋଦୀ ୧୫ତମ ଭାରତ-ଜାପାନ ସମ୍ମିଳନୀ ପାଇଁ ଜାପାନରେ (ଅଗଷ୍ଟ ୨୯-୩୦) ରହିଥିଲେ। ତା’ପରେ ତିଆନଜିନ୍‌ରେ ଏସସିଓ ସମ୍ମିଳନୀ ପାଇଁ ଚୀନ୍‌ (ଅଗଷ୍ଟ ୩୧ - ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧) ରହିଥିଲେ।

ଏସସିଓ ଏବଂ ବ୍ରିକ୍ସ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ:

ଏସସିଓ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ପୁଟିନ ଏବଂ ଜିନପିଙ୍ଗ ସମେତ ୨୦ରୁ ଅଧିକ ନେତା ବହୁ ଧ୍ରୁବୀୟତା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଉଛନ୍ତି। ବ୍ରିକ୍ସ ଆଲୋଚନା ବିଶ୍ୱ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହିତ ଖାପ ଖୁଆଇବା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଉଛି। ଆମେରିକା-ରୁଷ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ ପ୍ରତି ଚୀନ୍‌ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଉତ୍ତେଜନାକୁ ବଢ଼ାଇ ଥାଏ, କିନ୍ତୁ ବ୍ରିକ୍ସ ଆଗକୁ ବଢ଼ୁଛି।

ଏକ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଶକ୍ତି ସମୀକରଣ:

ବିଶ୍ୱ ଶକ୍ତି ସନ୍ତୁଳନ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଛି। ଆର୍ଥିକ ଶକ୍ତି ଏବଂ ରଣନୈତିକ ମେଣ୍ଟ ମାଧ୍ୟମରେ ଜି-୭ର ବିକଳ୍ପ ଭାବେ ବ୍ରିକ୍ସ ଉଭା ହେଉଛି। ଏହା ଏକ ବହୁଧ୍ରୁବୀୟ ବିଶ୍ୱକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଛି, ଯେଉଁଠାରେ ଏସୀୟ ମହାଶକ୍ତି - ଚୀନ୍‌, ଭାରତ ଏବଂ କିଛି ପରିମାଣରେ ରୁଷ - କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରୁଛନ୍ତି। ତଥାପି ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା ଯୋଗୁଁ ଚୀନ୍‌, ଭାରତ ଏବଂ ଜାପାନ ମଧ୍ୟରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସମନ୍ୱୟ ସୀମିତ ଏବଂ ରୁଷର ସମର୍ଥନ ସମନ୍ୱିତ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ। ଯଦିଓ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବ୍ରିକ୍ସ ବିବାଦ ଭଳି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ରହିଛି, ପୂର୍ବ-ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ବିକାଶ ଏବଂ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବିରୋଧୀ ଧାରା ସ୍ପଷ୍ଟ। ଯଦି ସହଯୋଗ ଭିତ୍ତିରେ ପରିଚାଳିତ ହୁଏ, ତେବେ ଏହା ଅଧିକ ସ୍ଥିରତା ଆଣିପାରେ। କିନ୍ତୁ ପଶ୍ଚିମ ସହିତ ମୁକାବିଲା ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାର ଆଶଙ୍କା ମଧ୍ୟ ଅଛି। ଆଗାମୀ ଦିନରେ ଏସସିଓ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀର ଫଳାଫଳ ଉପରେ ବିଶ୍ବ ନଜର ରଖିଛି।